Investeringen

Vervangingsinvesteringen zijn investeringen als gevolg van

• Er moet worden voldaan aan wet- en regelgeving;
• Veroudering, slijtage en de staat van het onderhoud vervanging noodzakelijk maakt om het activum te behouden;
• Er een directe relatie met eerdere bestuurlijke besluitvorming is.

In dit hoofdstuk wordt een toelichting gegeven op het meerjareninvesteringsplan (MIP). Achtereenvolgens wordt inzicht gegeven op de ontwikkeling van de vervangingsinvesteringen voor de komende tien jaar en toelichting gegeven op de belangrijkste wijzigingen ten opzichte van de voorjaarsnota 2021. Tot slot is een tabel opgenomen met de bijstellingen per programma per jaar.

In de kolom Investeringssom (tien jaar) zijn de totaalbedragen vanaf de startdatum opgenomen voor een periode van tien jaar, die ter autorisatie aan de raad zijn of worden voorgelegd. In onderstaande tabel zijn onder “VJN 2021” de investeringsbedragen opgenomen die voortkomen uit eerdere P&C documenten (stand tot en met de voorjaarsnota 2021). Het betreft nog niet afgeronde investeringen. Voor bijstellingen van kredieten in het lopend jaar (2021) worden bij de komende najaarsrapportage aanvullende kredietvoorstellen ter besluitvorming aan de raad voorgelegd. Besluitvorming over de (bijstellingen op) investeringen die het komend begrotingsjaar betreffen, vindt plaats bij deze begroting.

De bijdrage van derden worden in één keer in mindering gebracht op de te activeren investeringssom, waarover Zaanstad de kapitaallasten draagt in haar begroting. In de voorjaarsnota, najaarsnota en jaarrekening wordt u geïnformeerd over de voortgang van de investeringsprojecten.

Totaal overzicht bijstellingen vervangingsinvesteringen

Vanaf 2017 bestaat de verplichting (rijksregelgeving BBV ) om alle vaste activa te activeren. Dat betekent dat de kosten van een investering - in de vorm van kapitaallasten - verdeeld moeten worden over de jaren waarin het gebruikt wordt. Kapitaallasten bestaan uit afschrijvingslasten en rentelasten en zijn niet snel beïnvloedbaar omdat de uitgaven al zijn gedaan. Om te voorkomen dat een relatief groot deel van de begroting bestaat uit kapitaallasten is het van belang deze lasten te beheersen. Bij de afschrijvingslasten gaat het dan vooral om de lasten die een beslag leggen op de algemene middelen. Afschrijvingslasten die worden gedekt via tarieven, reserves of huurinkomsten vallen hier buiten. De beheersing van de rentelasten is onderdeel van de paragraaf Financiering van de jaarrekening en de begroting .

Om de infrastructuur en de voorzieningen in de stad en de bedrijfsmiddelen van de gemeentelijke organisatie in stand te houden, worden dergelijke kapitaalgoederen in de regel vervangen als de gebruiksduur is verstreken en het kapitaalgoed is versleten. Alle vervangingsinvesteringen en de bijbehorende kapitaallasten zijn opgenomen in het MIP. Om beheersing van de kapitaallasten mogelijk te maken, worden vanaf 2017 twee keer per jaar de afschrijvingslasten van alle vervangingsinvesteringen voor de komende tien jaar in beeld gebracht. Dat is nu ook voor de Begroting 2022-2025 gedaan.

Toelichting bijstellingen en te autoriseren vervangingsinvesteringen

Ten opzichte van de stand bij de voorjaarsnota 2021 zijn investeringsbedragen bijgesteld en geïndexeerd en is de uitgavenplanning geactualiseerd (herfaseringen).
De bijstellingen over de looptijd van tien jaar zijn:

• Het opvoeren van bijstellingen op lopende of al geplande investeringen van per saldo € 0,8 miljoen negatief.
• Het opvoeren van indexeringslasten (openbare ruimte) voor € 1,6 miljoen.
• Het opvoeren van herfaseringen. Een herfasering is per definitie per saldo nul.

Hieronder volgt eerst een toelichting op de belangrijkste mutaties per categorie. Vervolgens is een detailtabel van de investeringen zoals die bij de voorjaarsnota 2021 vastgesteld is opgenomen. Daarna is een tabel opgenomen met de mutaties op de investeringen die bij deze begroting voorgesteld worden. Tot slot is een tabel opgenomen waarin de nieuwe stand van de investeringsbedragen is opgenomen.

Bijstellingen van lopende of al geplande investeringen
In de tabel is een totaalbedrag aan negatieve bijstellingen opgenomen van € 0,8 miljoen in de jaren 2021 en 2022. De bijstelling betreft:

• Facilitair (programma 6): De vervanging van het meubilair op het Prins Bernard Plein zal door de VRZW zelf worden gedaan. Hierdoor is de geplande investering verlaagd met € 0,8 miljoen. Zaanstad vergoed aan de VRZW de jaarlijkse rente en afschrijvingslasten. Deze lasten worden gedekt uit het voordeel dat ontstaat door het vrijvallen van de kapitaallasten die Zaanstad zelf had begroot voor de vervanging van het meubilair.

Indexeringslasten
De budgetten voor openbare ruimte zijn geïndexeerd. Dit heeft geleid tot een verhoging van de geraamde kosten met € 0,3 miljoen voor Riolen en € 0,9 miljoen voor wegen. Daarnaast is het krediet van de Zaanbrug geïndexeerd met € 0,5 miljoen (conform de raadsinformatiebrief “Voortgang vernieuwing Zaanbrug mei 2021, nummer 2021/10825).

Herfasering
Herfasering is het actualiseren van de planning van de vervangingsinvesteringen in de tijd. Dit heeft geen consequenties op het eerder opgenomen krediet.

Onttrekking aan spaarvoorziening riolering
De spaarvoorziening wordt gebruikt om vervangingsinvesteringen riool versneld af te schrijven en daarmee het opwaartse effect van de kapitaallasten van vervangingsinvesteringen in riool te verminderen. Het nieuwe tariefmodel riolering 2022 leidt tot een mutatie van in totaal € 13,4 miljoen met betrekking tot de inzet van deze spaarvoorziening.  

In onderstaande tabellen geven we de uitsplitsing van de vervangingsinvesteringen over de programma’s vanaf 2021. De eerste tabel betreft de beginstand van de voorjaarsnota 2021, de tweede tabel bevat de voorgestelde wijzigingen in deze voorjaarsnota en de laatste tabel bevat de nieuwe stand van de investeringsbedragen.

Ontwikkeling vervangingsinvesteringen voor de komende 10 jaar per programma

Voorjaarsnota 2021

Mutaties Begroting 2022-2025

Te autoriseren investeringsvolumes 2022 per programma