Verbonden partijen

Gemeenschappelijke regeling - openbaar lichaam

GGD Zaanstreek-Waterland beschermt, bewaakt en bevordert de gezondheid en de sociale veiligheid van alle mensen in de regio. Daarbij staat een preventieve en collectieve aanpak voorop, met specifieke aandacht voor bevordering van participatie en ondersteuning van de eigen regie van mensen. Als uitvoeringsorganisatie van de gemeenten sluit de GGD aan bij de gemeentelijke verantwoordelijkheden in het sociaal domein.

Een lid van het Algemeen Bestuur (AB) heeft in de vergadering van het AB één stem. In die gevallen waarin Zaanstad en Purmerend zwaarwegende bezwaren hebben tegen een voorstel en met het oog daarop tegenstemmen, leidt die tegenstem tot verwerping van het voorstel. Het voorgaande is niet van toepassing op het voorstel tot vaststelling van de begroting respectievelijk de jaarrekening van de GGD. Wethouder Mutluer is lid van het AB, plaatsvervanger wethouder Slegers

Terugblik 2020

• Effecten van Corona

• Ontwikkelingen Veilig Thuis

Vanuit het Rijk zijn met ingang van 2020 extra DUVO middelen ingezet, onder meer om tegemoet te komen aan de toename van het aantal meldingen van Veilig Thuis, het wegwerken van de wachtlijsten en de doorontwikkeling van Veilig Thuis. Hiervoor is in 2020 een regionaal plan van aanpak opgesteld.

De doorontwikkeling ziet toe op verbeterde proces- en samenwerkingsafspraken met het lokale veld, inzichtelijke en informatieve kwartaalrapportage, transparante begrotingsopbouw, passende formatieomvang en onderzoek naar meer efficiëntie in interne werkprocessen. Tevens wordt onderzocht of het mogelijk is om door middel van digitale gegevensverzameling versnelling in het werkproces rondom de tijdelijke huisverboden te realiseren.  Alle stappen in de doorontwikkeling van Veilig Thuis worden afgestemd en gecoördineerd van uit de regionale werkgroep Veilig Thuis, welke verantwoording aflegt aan het Regionale Bestuurlijk Overleg Zorg en Veiligheid. Veilig Thuis neemt als vaste partner deel aan de werkgroep.

Een ander belangrijk aandachtspunt is wegwerken en zoveel mogelijk voorkomen van wachtlijsten. In Q4 2020 en Q1 en Q2 2021 is extra DUVO budget ingezet om de oude wachtlijst weg te werken en er is op basis van een quickscan vanaf q3 2021 tijdelijk 2,7 fte toegevoegd voor de duur van 1 jaar. Hiermee wordt een extra impuls gegeven aan het voorkomen van een onbeheersbare wachtlijst. Daarnaast zal er in Q3 2021 bij Veilig Thuis een tijdschrijftraject worden ingezet om zicht te krijgen op de noodzakelijke structurele formatie in relatie tot zowel de wettelijke-, als de niet –wettelijke taken, de complexiteit van de onderzoeken en de benodigde tijd binnen de verschillende werkprocessen. De uitkomsten hiervan zullen worden gebruikt om vanaf 2022 te komen tot een juiste formatiebepaling die past bij de situatie van Veilig Thuis Zaanstreek Waterland.

• Onderzoek jongerenwerk/straathoekwerk

In 2021 is er een taakstelling ad € 75.000 doorgevoerd op het budget van Straathoekwerk. Tegelijkertijd is er gestart met de uitwerking van de herinrichting van het jongerenwerk en wordt er onderzocht welke impact dit heeft voor Straathoekwerk en de positionering bij de GGD. Er zijn inmiddels gesprekken geweest met zowel Straathoekwerk als de GGD om mogelijke ideeën voor herinrichting/ herpositionering uit te wisselen. Belangrijk uitgangspunt daarbij is dat de kennis en expertise van Straathoekwerk niet verloren gaat. In Q3 en Q4 2021 worden de ideeën verder uitgewerkt tot een meer concrete schets en een plan van aanpak. Dit komt tot stand in afstemming met Straathoekwerk/ GGD en de andere betrokken spelers, zoals de wijkteams. In deze uitwerking worden onder andere de concrete randvoorwaarden, kansen en risico’s van de herinrichting belicht. Hieruit volgt een concrete planning voor de daadwerkelijke uitrol. De inzet is dat de herinrichting uiterlijk per 1 januari 2023 gerealiseerd is.

• Ontwikkelingen toegang jeugdzorg

De GGD is aanbieder van drie Jeugdteams in Zaanstad en voert de Jeugdgezondheidszorg (JGZ) uit in de Centra Jong. De huidige overeenkomst eindigt op 31 december 2021. De gemeente wil vanaf 2022 inzetten op één Stedelijk Jeugdteam. De besluitvorming hierover vindt begin 2022 plaats.

• GGD 3.0

Het is van belang dat de GGD een toekomstbestendige organisatie wordt. Er zijn nu meerdere knelpunten op het gebied van bedrijfsvoering. Er is ook een aantal knelpunten waar nu geen financiële kaders aan gegeven zijn. De GGD heeft bijvoorbeeld aangegeven dat de salarisschalen van de artsen Infectieziektebestrijding (IZB) en de artsen

Jeugdgezondheidszorg (JGZ) achterblijven bij de landelijke norm. Het Algemeen Bestuur heeft eind vorig jaar besloten om naar aanleiding van meerdere geconstateerde knelpunten samen met de GGD te kijken naar de toekomst en heeft dit de naam "GGD 3.0" meegegeven. De geconstateerde knelpunten op het gebied van bedrijfsvoering spelen een rol in deze doorontwikkeling van de GGD. Er is inmiddels een stuurgroep en een ambtelijke werkgroep opgericht, in beide gremia is o.a. Zaanstad vertegenwoordigd. Zodra er meer bekend is over de uitvoering van deze doorontwikkeling, komen we er bij u op terug. De eerste resultaten met betrekking tot het toekomstbestendig maken van de GGD worden naar verwachting in Q1 of Q2 van 2023 verwacht.  

Risicoprofiel

Gemeenten zijn wettelijk verplicht om een GGD in stand te houden voor de uitvoering van de taken op het gebied van de publieke gezondheidszorg. Het risicoprofiel van de GGD is hoog: de financiële bijdrage in de Gemeenschappelijke Regeling is groot (ruim € 6,1 mln.in 2021 obv meerjarenbegroting 2021-2024), terwijl de gemeente Zaanstad, in verhouding tot deze financiële bijdrage, maar beperkte invloed heeft in het Algemeen Bestuur. Iedere gemeente heeft één stem. Dit betekent voor Zaanstad een stemverhouding van 12% en een financiële bijdrage van 47% in het gemeenschappelijke deel. De politieke en maatschappelijke betrokkenheid zijn eveneens groot: de activiteiten van de GGD betreffen de gezondheid van de inwoners. Een probleem op het gebied van volksgezondheid haalt direct de pers en heeft zijn weerslag op de politiek.

Financiële positie

jaarrekening 2020

De financiële afrekening over 2020 laat een positief resultaat zien van € 140.314. Om de algemene reserve op het afgesproken niveau van maximaal 5%van de gemeentelijke bijdrage te behouden wordt de algemene reserve aangevuld met € 19.173. Dit wordt gedekt uit het positieve resultaat over 2020. Het overgebleven positieve resultaat van € 121.141 wordt ingezet voor vervanging van de verouderde kantoorautomatisering. In het jaarverslag wordt naast de vergelijking van de activiteiten en resultaten met de voornemens uit de programmabegroting over 2020 ook de inzet van de GGD in de coronacrisis verwoord. De kosten hiervan worden door het ministerie van VWS gedragen.

Begroting 2022

De Begroting 2022 is zo goed als identiek aan de reeds aan u voorgelegde Kadernota 2022. Er is ten opzichte van de Kadernota een kleine financiële aanpassing gedaan vanwege het nu bekende aantal meldingen bij het Meldpunt Bijzondere Zorg over 2020. Voor Zaanstad valt deze aanpassing positief uit, de gemeentelijke bijdrage daalt met € 3.593 tot een bedrag van € 6.625.810

Gemeente Zaanstad heeft een positieve zienswijze gegeven op de begroting van de GGD. n de algemeen bestuursvergadering van 8 juli 2021 zijn de zienswijzen van de deelnemende gemeente betrokken bij de vaststelling van de begroting 2022-2025. De begroting is conform vastgesteld. De bijdrage van gemeente Zaanstad aan de GGD wordt verhoogd met € 396.094.

Weerstandsvermogen

Het Algemeen bestuur heeft in april 2021 ingestemd in met het voorlopig vasthouden aan het bestaande beleid ten aanzien van de algemene reserve waarmee een percentage van 5% wordt aangehouden van de

gemeentelijke bijdragen aan de Gemeenschappelijke Regeling. Het Algemeen Bestuur besluit verder een extern bureau opdracht te geven een risico-inventarisatie inclusief simulatie uit te voeren als basis voor het vaststellen van de benodigde weerstandsvermogen in de toekomst.

Risico’s

• De decentralisaties leiden tot meer verscheidenheid in (de uitvoering van) beleidskeuzes bij de deelnemende gemeenten op gebieden als participatie en (jeugd)gezondheidszorg. Wanneer de behoeften of verwachtingen van de gemeenten in de GR uiteen gaan lopen als het gaat over dienstverlening en bekostiging, maar slechts gestuurd kan worden met elkaar, dan kan een bestuurlijk spanningsveld ontstaan. Het risico is dat geen vorm gevonden wordt om ruimte te bieden aan het eigen beleid van de deelnemende gemeenten en dat de dienstverlening van de GGD aan de inwoners van Zaanstad niet in overeenstemming is met de wens van het bestuur.
• De GGD is eigen risicodrager voor de WW. In 2016 is het AB geadviseerd over dit risico en heeft besloten geen aparte stichting in het leven te roepen om risico’s af te wentelen, ook omdat de deelnemende gemeenten een fatsoenlijk personeelsbeleid willen voeren. WW-risico’s die voortkomen uit het beëindigen van projecten worden via contractafspraken afgedekt. In essentie betekent dit dat het WW-risico terecht komt bij de gemeente die de taak bij de GGD weghaalt. Daarnaast heeft de GGD aangegeven ook een risico te lopen op de bedrijfsvoering kosten als de gemeente besluit (grote) projecten bij de GGD weg te halen. Denk hierbij aan de jeugdteams en het Straathoekwerk. De GGD wil de gemeente ook voor deze kosten verantwoordelijk stellen. Zij verwijzen hierbij naar het (door het AB GGD afgesloten) bestuursconvenant uit 2018. De gemeente Zaanstad wint momenteel juridisch advies in.
• Risico’s als gevolg van Corona
  Het Ministerie heeft toegezegd alle extra kosten ivm Corona te betalen, onder voorwaarde dat de gemeente de eerder vastgestelde begroting handhaaft en de vergoeding voor de niet of minder uitgevoerde activiteiten niet terugvordert. Mocht het Ministerie met aanvullende voorwaarden komen en/ of toch een aantal meerkosten niet of niet volledig vergoeden kan dit mogelijk leiden tot een claim bij de gemeenten. De begroting voorziet hier niet in. De kans op risico is momenteel nog niet bekend.  

Beheersmaatregelen

• Om samen te kunnen blijven sturen is het van belang dat in het bestuur gesproken kan worden over de belangen van individuele gemeenten en dat oplossingen gezocht en gevonden worden die zoveel mogelijk recht doen aan de ruimte die gemeenten vragen. Dit vraagt bereidheid van alle deelnemers, maar zeker ook van het GGD management, om met gevoel voor verhoudingen en rollen deel te nemen aan de discussies en een open dialoog te faciliteren. Zaanstad zal hier aandacht voor blijven vragen.
• De GGD wordt verzocht om de gemeente tijdig te informeren over eventuele wijzigingen in het compensatiebeleid van het Rijk,  zodat de gemeente (eventueel in VNG verband) invloed kan uitoefenen op de compensatieafspraken.
• In het project “Allen voor één netwerksamenwerking Zorg en Veiligheid” wordt zowel op regionaal als lokaal niveau (bestuurlijke) slagkracht georganiseerd door samenwerking in en tussen de ketens van Zorg en Veiligheid. Dit moet leiden tot een efficiënte en effectieve samenwerking en tot een snellere, betere en meer preventieve dienstverlening aan de burger. Deze aanpak kan op termijn mogelijk ook leiden tot een terugdringing van de kosten.
• De contractmanager heeft twee keer per jaar overleg met het Management team van de GGD over de resultaten en financiën van de contracttaken om zo vroeg mogelijk aan te kunnen geven of een contracttaak zal worden beëindigd. Indien een project beëindigd wordt bij de GGD, dan worden eventuele frictiekosten die ontstaan omdat personeel niet herplaatsbaar is binnen de organisatie of bij een andere werkgever, uit het frictiebudget betaald en het budget wordt tot het afgesproken saldo aangevuld.
• Door intern een betere afstemming te organiseren met betrekking tot de GGD ontstaat er meer grip op de uitvoering en kosten van taken van de GR-GGD en de overige niet GR-taken (contracttaken) van de GGD