Verbonden partijen

Gemeenschappelijke regeling - openbaar lichaam

De regeling wordt getroffen ter ondersteuning van de colleges bij de uitvoering van hun taken op het gebied van het omgevingsrecht in het algemeen en de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht in het bijzonder, alsmede de taken op het terrein van vergunningverlening, handhaving en toezicht op grond van de in artikel 5.1 van de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht genoemde wetten. Voorts wordt de regeling getroffen ter behartiging van de taken voortvloeiend uit het Besluit risico's zware ongevallen 1999

Wethouder Krieger is lid van het Algemeen Bestuur, plaatsvervanging door wethouder Breunesse

Ontwikkelingen

De inhoudelijke activiteiten van de Omgevingsdienst Noordzeekanaalgebied liggen voor een groot deel vast vanuit wet- en regelgeving en beleidsdoelstellingen van de opdrachtgevers. Er is sprake van een verhoogde aandacht en inzet op intensieve handhaving en bestuurlijke gevoelige dossiers. De opdrachten nemen in volume en complexiteit toe. Het aantal bedrijven dat de ODNZKG in portefeuille heeft is gestegen en de steeds verdergaande wetgeving vraagt om een intensivering van kennis en kwantiteit.

Het aantal Wob-verzoeken, de complexiteit en daarmee de inspanningen daarvoor zijn het afgelopen jaar explosief gestegen. Handhaving in de bouw noopt soms tot tijdelijke stilleggingen.

Corona effecten

De werkwijze voor het uitvoeren van toezicht en handhaving zijn door Corona aangepast. Dat betekent dat controles zo veel mogelijk digitaal of administratief uitgevoerd worden waar dat mogelijk is. Per werkveld is een aangepaste werkwijze opgesteld met instructies wanneer op locatie wordt gecontroleerd en wanneer een video- of administratieve controle wordt uitgevoerd. De risico’s voor de veiligheid en gezondheid van mens en milieu zijn ook hier altijd leidend. Vanwege de preventieve werking is de OD NZKG wel zoveel mogelijk zichtbaar aanwezig in het gebied door rond te rijden.

Omgevingswet

Bij opstellen van de Meerjarenbegroting 2022-2025 is de OD NZKG uitgegaan van een ingangsdatum van de Omgevingswet van 1 januari 2022. Inmiddels is deze datum uitgesteld tot 1 juli 2022.

De invoering van de Omgevingswet heeft een grote impact. De ODNZKG denkt met de opdrachtgevers mee over omgevingsvisies, omgevingsplannen, omgevingsverordening en legesverordeningen. De Omgevingswet is een complexe stelselherziening met als gevolg dat alle gemeenten, provincies en waterschappen en omgevingsdiensten moeten wennen aan de nieuwe regelgeving en wijze van werken. In 2021 en 2022 zal er nog veel verduidelijking in de wet- en regelgeving plaatsvinden en worden de nieuwe gemeentelijke omgevingsplannen fasegewijs ingevoerd. Deze complexiteit in combinatie met het vervullen van een nieuwe rol doet een groot beroep op de medewerkers. Daarom is er de komende jaren extra aandacht voor het opdoen van kennis en het ontwikkelen van competenties en vaardigheden.

De mogelijke effecten van taakwijzigingen en – verschuivingen als gevolg van de Omgevingswet en Wet kwaliteitsborging bouw zijn nog niet bekend. Omwille van de bedrijfscontinuïteit streeft de ODNZKG naar financiële stabiliteit in 2022.

Met de opdrachtgevers wordt in 2021 besproken hoe dit vorm moet krijgen bij een gewijzigd takenpakket per 2022. Voor de implementatie van de Omgevingswet is er een reserve op de begroting van de OD NZKG. Deze reserve wordt nu niet in 2021 maar in 2022 aangesproken.

Asbesttaken

In het gewijzigde Besluit omgevingsrecht is de uitvoering van de VTH-taken bij asbest en sloop onderdeel van het basistakenpakket geworden en daarmee bij de omgevingsdiensten belegd. De OD overlegt met haar opdrachtgevers over een efficiënte overdracht van deze taak van de gemeenten naar de OD. Na de vertraging in het maken van afspraken over de overdracht van deze taak start de OD NZKG in 2022 met de uitvoering om ervaring op te doen. De financiële consequenties van de overdracht van taken op het gebied van asbest en sloop zullen in 2021 in beeld worden gebracht

Ondermijning

De problematiek van ondermijning groeit. Dit raakt ook de VTH-taken van de OD NZKG. De OD voert met partners acties uit met als doel het terugdringen van milieucriminaliteit. In het kader van Gebiedsaanpak en Ondermijning wordt nauw samengewerkt met gemeenten, provincie, politie, douane, RIEC (Regionaal Informatie- en Expertise Centrum), Belastingdienst, Inspectie SZW en NVWA. Het doel is om deze samenwerking verder op te bouwen en de maatschappij weerbaarder te maken door als één overheid ondermijning tegen te gaan.

Naast de bestaande, veelal gebiedsgerichte aanpak, waarbij bedrijventerreinen gezamenlijk en integraal worden aangepakt (data-uitwisseling,analyses en controles) om illegale activiteiten op te sporen, zal de OD NZKG in 2021 een (bedrijfsafval)ketenaanpak verder ontwikkelen. Dit wordt in de gehele regio ingegeven door knelpunten (illegale activiteiten) in de afvalwereld en ambities in het kader van de circulaire economie.

Arbeidsmarkt en inhuur

De krapte op de arbeidsmarkt en voor sommige functies beperkte beschikbaarheid van inhuurkrachten, kunnen gevolgen hebben voor het realiseren van de productie- en kwaliteitsafspraken. Dit wordt nog eens versterkt door de extra capaciteit en de specifieke expertise die nodig zijn voor onder andere de implementatie van de Omgevingswet en de uitvoering van het Klimaatakkoord. Dit vraagt om nieuwe kennis en nieuwe specialisaties, bijvoorbeeld voor natuur, water, circulair, digitalisering. Het niet realiseren van productieafspraken leidt tot lagere inkomsten. Dat kan gevolgen hebben voor de dekkingsbijdrage van de overheadkosten. Beheersmaatregelen: De OD NZKG werkt met een flexibele schil van personeel die wordt afgebouwd als het nodig is. De OD NZKG zet extra in op arbeidsmarktcommunicatie en werkt samen met wervingsbureaus en de gemeente Amsterdam. Innovatie op het vlak van digitalisering en data-analyse wordt ingezet om zo efficiënt mogelijk te werken. Daarnaast wordt strategische personeelsplanning ingezet en worden medewerkers zelf opgeleid waaronder trainees, opleidingstrajecten voor zij instromers en training on the job constructies.

Financiën

Jaarrekening 2020

Het jaar 2020 is afgesloten met een positief saldo van € 194.000. Het resultaat zal als volgt worden bestemd:

• Terugbetaling inrichtingskosten aan de founding fathers:

Bij de oprichting van de Omgevingsdienst is op basis van het bedrijfsplan afgesproken dat bij voldoende weerstandsvermogen, een positief rekeningresultaat gebruikt zou worden voor het terugbetalen van de oprichting- en inrichtingskosten aan de founding fathers. In 2016, 2017 en 2019 zijn de oprichtingskosten en een deel van de inrichtingskosten terugbetaald. Van de inrichtingskosten resteert nog een bedrag van € 143.636. Voorgesteld wordt om dit bedrag terug te betalen uit het rekeningresultaat 2020. Daarmee zijn de initiële oprichtingskosten en inrichtingskosten ad € 2.875.000 volledig terugbetaald. Voor de terugbetaling worden de destijds toegepaste verdeelsleutels gebruikt. Voor gemeente Zaanstad is dit een bedrag van € 5.745.

• Reservering Omgevingswet:

Het resterende bedrag ad € 50.376 wordt toegevoegd aan de reserve Omgevingswet. De reserve per stand ultimo 2020 wordt in 2021 volledig ingezet. Gezien het feit dat 2022 een overgangsjaar wordt, is naar verwachting nog extra geld nodig voor opleidingen en afrondende projectkosten.

Begroting 2022-2025

Als gevolg van de invoering van de Omgevingswet en de Wet Kwaliteitsborging Bouw wijzigen de producten en kengetallen die de OD NZKG hanteert voor haar opdrachtgevers. Omdat dit in 2021 en 2022 nog de nodige uitwerking en afstemming met de opdrachtgevers vraagt, wordt de begroting 2022 zoveel mogelijk gebaseerd op de begroting 2021, met slechts de volgende inhoudelijke wijzigingen:

• de effecten van de verschuiving van bodemtaken van provincie naar gemeenten;
• voor de bouwtaken de effecten van de eerste fase van de Wet kwaliteitsborging voor 2022;
• volume-wijzigingen in de uitvoeringsovereenkomsten 2021;
• tariefswijzigingen volgens de kaderbrief 2022 (o.a. de loon- en prijsindexatie).

Zaanstad is momenteel al bevoegd gezag op gebied van bodemtaken. Het verschuiven van bodemtaken van provincie naar Zaanstad is daarmee niet aan de orde. Wel zullen door de Omgevingswet op kleinere schaal wijzigingen in bodemtaken tussen gemeente en OD gaan plaatsvinden.  De meerjarenbegroting laat een stijgende financiële bijdrage voor Zaanstad en andere regiogemeenten zien, onder andere als gevolg van loon- en prijscompensatie, voor de komende jaren. Deze kosten zijn exclusief de kosten voor de nog over te dragen taken in het kader van de Omgevingswet en overdracht van asbesttaken. Zaanstad heeft met name verplichte basistaken overgedragen aan de OD. Het terugdringen van kosten door terugnemen van niet verplicht bij de OD belegde plustaken is dus voor Zaanstad niet aan de orde. De overige taken die Zaanstad bij de OD heeft belegd (zoals milieuadvies voor MAAK gebieden) worden bekostigd uit projecten.

Risico's

De noodzakelijke weerstandscapaciteit van de Omgevingsdienst Noordzeekanaalgebied wordt bepaald door kwantificering van de gewogen risico’s. Deze risico’s zijn: veranderende wetgeving primair proces, personele consequenties t.g.v. kwaliteitsborging bouw en PGF bedrijfsvoeringsrisico’s.

Op basis van de risico-inventarisatie in relatie tot de weerstandscapaciteit is het weerstandsvermogen vanaf 2020 1,1 - 1,4. Dit valt binnen de bestuurlijk vastgestelde norm (1-1,5) en is daarmee voldoende.

Beheersmaatregelen

Om risico’s op te kunnen vangen heeft de OD NZKG een risicobuffer in het leven geroepen. De norm voor de ratio van het weerstandsvermogen was in de eerste fase van de organisatie tot 2017 gezet op ruim voldoende (1,5 – 2). Vanaf 2017 is deze norm herzien. De OD NZKG is inmiddels beland in een fase van doorontwikkeling. Een fase waarin de risico’s beter in beeld lijn en steeds meer beheersbaar zijn. Daarom is de norm voor de ratio weerstandsvermogen bijgesteld van ruim voldoende naar voldoende (1-1,5). Er zijn frequent overleggen tussen gemeente en OD, zowel bestuurlijk als ambtelijk op diverse niveaus.